چند حکایت از عبید زاکانی

چند حکایت از عبید زاکانی

مــرد ی را گفتنـد ــ پســرت را به تــو شبــا هتــی نبــا شــد ـ گفت اگــر همســا یـگـان باری ما را رهــا کننــد فــرزنــد انمــا ن را به ما شبا هتی خــواهــد افتــاد ت
_________________________________




یهــود ی از نصرانی پــر سیــد ــ موسی بر تر است یا عیسی ـ گفت ـــ عیسی مرد گان را زند ه میکرد ولی موسی مرد ی را بد ید و او را به ضربت مشتی بیفکند و آن مرد بمرد ـ عیسی د ر گهواره سخن میگفت اما موسی د ر چهل سالگی می گفت ــ خد ایا گره از زبانم بگشای تا سخنم را د ریابند ـ
_________________________________

 مـــرد ی کود کی را د ید که میگر یست و هر چند ما د رش او را نوازش میکرد خاموش نمی شد ـ گفت ـــ خاموش شو نه ماد رت را به کار گیرم ـ ما د ر گفت ـــ این طفل تا آنچه گــوئی نبیند به راست نشمارد و باور نکند ـ
_________________________________




ا بو العینا بر سفره ای بنشست ـ فالود ه ای برایش نهاد ند ـ مگــر کمی شیر ین بود ـ گفت ـــ این فــالود ه را پیش از آنکه به زنبور عسل وحـــی شود ساخته انـــد ـ
_________________________________




عـــر بی را از حال زنش پر سید ند ـ گفت ـــ تا زند ه است تازینده است و همچنا ن مار گزنــد ه است
_________________________________




معا ویه به حلم معروف بود و کسی نتوانسته بود او را خشمگین سازد ـ مــرد ی د عوای کـــرد که او را بر سر خشم آورد ـ نزد ش شد و گفت ـــ خــواهم مادرت را به زنی به من د هـــی از آنکـــه او را ـ ـ ـ ـ ی بزرگ است ـ معاویه گفت ـ پــد رم را نیز سبب محبت به او همین بــود ـ
_________________________________




پیر زالی با شوی می گفت ــ شرم تد اری که با د یگران زنا می کنی و حال آ نکه ترا د ر خانه چون من زنی حلال و طیب باشــد ـ شوی گفت ـــ حلا ل اری اما طیب نـــه ـ
_________________________________




کنیـــزی را گفتنــد ــ آیا تــو با کره ای ــ گفت ــ خــد ا از تقصیــرم د ر گــذ رد بـــود م ـ
_________________________________




زن مزبــد حا مله بود ـ روزی به روی شوی نگر یست و گفت ـ وای بر من اگــر فــرزند م به تــو ماند ـ مزبــد گفت ــ وای بر تــو اگـــر به من نما نــد ـ
_________________________________




پسر کی از حمص به بغد اد شد و صنعت ـ ـ ـ را پر سود یا فت ـ ماد رش او را برای مرمت آسیا به حمص خواند ـ پسر بد و نوشت که گرد ش سرین د ر عراق به از چر خش د ستا س به حمص بـا شد
_________________________________

 د ر رمضان نو خطی را گفتنــد ــ این مـــــا ه کســـا د بــا شــد ـ گفت ـ خـــد ا یهـــود و نصـــا ری را پــــــا یند ه د ارد ـ
_________________________________




مــــرد ی نو خطی را د و د رهم د اد و چون خواست د ر ـ ـ ـ ـ نــد گفت ــ از غــرقی د ر گذ ر و به میان پای اکتفا کن ـ گفت ــ اگــر مــرا به ـ ـ ـ اکتفا بودی د و د رهم از چه رو د ا د می که پنجا ه سال است تا ـ ـ ـ د ر میان پای خود د ارم ـ
_________________________________




زنی نزد قا ضی رفت و گفت ـ این شوی من حق مرا ضا یع میسازد و حال آنکه من زنی جوانم ـ مـــرد گفت ــ من آنچه توانم کــو تا هی نکنم ـ زن گفت ـ من به کم از پنج مر تبه راضی نبا شم ـ مـــرد گفت لا ف نزنم کــه مــرا بیش از سه مر تبه یارا نبا شـــد ـ قا ضی گفت ــ مرا حالی عجب افتــــا د ه است ـ هیچ د عــوی بر من عرض نکننـــد مگــر آنکه از کیسه من چیزی بــرود ـ باشد آن د و مرتبه د یگــر را من د ر گــرد ن گیــر م ـ
_________________________________




کسی مرد ی را د ید که بر خر ی کند رو نشسته ـ گفتش ـ کجــا میروی ـ گفت ـ به نماز جمعه ـ گفت ــ ای نا د ان اینک سه شنبه با شد ـ گفت اگـــر این خــر شنبه ام به مسجــد رسا نـــد نیکبخت با شم ـ
_________________________________




مـــرد ی را د ر راه بــــه زنـــی زیبــا می نگـــر یست ـ زن گفتش ـ چند ین مـــــرا مـنــــگـــر کــــــــــه ـ ـ ـ ـ تــو بر خیزد و دیگر ی از مــن کام گیــرد ـ
_________________________________




روبـــــا ه را پـــر سیــد ن کـــه د ر گـــر یختــن از ســگ چـنـــد حـیله د انــــــی ـ گفت ـ از صــد فزون باشــد امـــا نیکو تر از همه ایت کــه مــن و او را بــــا یـکـــد یـگـــر اتفا ق د یــــد ار نیفتد ـ
_________________________________

 شیخ بـــأ رالد ین صا حب مـــر د ی را با د و زیبا روی بــد ید و گفت ـ اسمت چیست ـ آن مــــرد گفت عبد الواحد یعنی بند ه یکتا ـ گفت ـ تو این د و را یله کن که من عبد الا ثنین و هر دو را بند ه ام ـ
_________________________________




روبـــا هی عــربی را بگزیــد ـ افسو نگر را بیاور د نـــد ـ پـــر سید ـ کـــد ام جانـــورت گـــز ید ه ـ گفت سگی و شـــرم کـــرزد بـگــو ئید روباهـــی ـ چـــون بــه افسون خــو اند ن آ غــاز کـــرد ـ گفتش چیـــزی هــم از افســون روبا ه گـــز ید گی بــــد ان د ر آمیـــز ـ
_________________________________




مــــــرد ی د ر خـــم نگــر یست و صورت خــو یش د ر آن بــد ید ـ مـــا د ر را بخــــوا نـــد و گفت ـ در خـمـــره د زد ی نـهــان است ـ مــا د ر فــراز آ مـــد و د ر خم نگـــر یست و گفت ـ آری ـ فا حیشه ای نیز همــراه د ارد ـ
_________________________________




اسبی د ر مسا بقه پیشی گــرفت ـ مـــرد ی از شاد ی با نگ بر د اشت و به خـــود ستا ئی پـــرد اخت ـ کســـی کــه د ر کنار ش بـــود گفت ـ مگـــر این اسپ از آن تــوست ـ گفت نه ـ لیکن لگا مش از مـــن ا ست ـ
_________________________________




مـــرد ی به ز نـــی گفت ـ خـــواهم تــرا بچشــم تــا د ر یابــــم تــو شیــر ین تری یــا زن مــن ـ گفت این حــد یث از شــویم پــرس کــه وی مــن و او را چشیــد ه با شد ـ
_________________________________




غلا مبار ه ای را گفتند ـ چــون است کــه راز د زد و زنا کار نهان مــاند و تو رسوا گــرد ی ـ گفت کســـی را که راز با بچه افتد چــون رسوا نگــردد ـ
_________________________________




مـــرد ی را علت قو لنج افتاد ـ تمــام سب از خــد ای د رخواست کــه باد ی از وی جــد ا شود ـ چــون سحر ر سید نا امید گشت و د ست از زنـــد گی شسته تشهد میـــکرد و می میگفت ـ بار خــد ا یا بهشت نصیبم فــر مای ـ یکـــی از حا ضران گفت ـ ای نــا د ان از آغــاز شب تا ا ین زمـــان التما س باد ی د اشتی پذ یرفته نیا مــد ـ چگــونه تقا ضای بهشتی که و سعت آن به انــد ازه آسما نها و زمین است از تو مستجاب گــــردد ـ
_________________________________

 ز نـــی شب زفاف تیزی بــد اد و شر مگین شد و بگــریست ـ شوی گفت ـ گــر یه مکن که تیز عـــروس نشانه افزون نعمتی بــا شد ـ گفت ـ اگـــر چنین است تا تیــزی د یـگــر رهــا کنم ـ شــوی گفت ـ نی خـاتون کــه انبار را بیش از این د ر نگنجــد ـ
_________________________________




ظر یفـــی جــوانی را د یــد که د ر مجلــس بــاد ه گســاری نقل بسیار با شراب مــــی خــورد ـ گفت ــ چنــان کـــه مــی بینم تــو نقل می نوشی و شراب تنقل می کنــی ـ
_________________________________




عــربی با پنج انگشت میخورد ـ او را گفتند ــچــرا چنین می خــوری ـ گفت ـ اگـــر به سه انگشت لقمه بر گیرم د یـــگـــر انگـشتا نــم را خشم آ یـــد ـ
_________________________________




مــرد ی از کسی چیــزی بخــواست ـ او را د شنام د اد ـ گفت ــ مرا که چیــزی ند هی چــرا به د شنــا م را نـــی ـ گفت ـ خـــوش نــد ارم که تهی د ست روانت کنم ـ
_________________________________




ا بـــو حــارث را پــر سید نــد ـ مـــرد هشتاد ساله را فـــر زند آ یــد ـ گفت آری اگـــر ش بیست سالــه جــوانی همسایه بــود ـ
_________________________________




مــردی د ر خانه پیر زنی با او گرد آمد ه بود پیر زن د ر آن میان پر سید ش ـ تازه چی خبر ـ گفت خلیفه را فرمان است که یک سال تما م پیر زنان را بگا ـ ـ ـ زن گفت به جان و د ل فرمانبرد ارم ـ او را د ختری بود به گر یه اند ر شد و گفت ـ ما را چی گناه با شد کــه خلیفه اند یشه ما نکند ـ پیر زن گفت اگر اشک و خون بباری ما را یارای مخالفت با فرمان خلیفه نبا شــد ـ
_________________________________




مــــرد ی را که د عوای پیغمبری می کرد نزد معتصم آور د ند ـ متعصم گفت شهاد ت می د هم تو پیغمبر احمق ا ستی ـ گفت آری ـ از آنکه بــر قــومی شما مبعوث شــد ه ام ـ و هر پیا مبری از نوع قوم خود بــــا شــد ـ
_________________________________




مــرد ی حجاج را گفت ـ د وش تو را به خواب چنان د ید م که اند ر بهشتی ـ گفت اگــــر خــوابت راست بــاشــد د ر آن جهــان بید اد بیش از این جهــان بــا شــد ـ


لطیفــــه


د ه ساله د ختر باد ام پوست کند ه ایست به د ید ه بینند گان و پانزد ه ساله لعبتی است از بهر لعبت بازان و بیست ساله نرم پیکـــری است لطیف و فربه و لغزان ـ و سی ساله ماد ر د ختران و پسران و چهل ساله زالی است گران و پنجاه ساله را ببایـــد کشتن با کارد بــران و بر شصت ساله باد لعنت مردمان و فــرشتگان ـ
_________________________________

 مــزبــد زن را گفت ـ رخصت فــرمای کــه د ر کــو ـ ـ ـ ت نهم ـ گفت خوش نــد ارم که با این نزد یکی و الفت که این دو را است آن را وسنی این سازم ـ
_________________________________




زنـــی گفت فلان کس د ر کــو ـ ـ ـ من چنان مــی ـ ـ ـ کــه گو ئی گنجی از گنجهای باستا نی را می کــاود
_________________________________




آ خند ی را گفتند ـ خــرقه خویش را بفروش ـ گفت ـ اگـــر صیاد د ام خـــود را فروشد به چه چیز شــــــکار کنـــد ـ
_________________________________




ز شترروئی د ر آ ئینه به چهره خــود می نگـــر یست و می گفت ـ سپاس خــد ای را که مرا صورتی نیکو بـــد اد ـ غلامش ایستاد ه بود و این سخن می شنید و چون از نـــزد او بــد ر آ مــــد کســـی بــر د ر خـــآ نه او را از حــا ل صا حبش پــر سید ـ گفت د ر خـــآ نه نشسته و بـــر خـــد ا د روغ می بنـــد د ـ
_________________________________




عــــر بی به حج ر فت و پیش از د یگر مـــرد م د اخـــل خــا نـــه کعبــه شــد و د ر پرد ه کعبـــه آویخت و گفت ـ بار خــأ ایا پیش از آن که د یگران د ر رسند و بر تو انبوه شــو نــد و زحمتت افــزایند مـــرا بیــــامــرز ـ
_________________________________




مـــرد ی زنی بگـــرفت به روز پنجم فــرزنــد ی بزاد ـ مــرد به بازار رفت و لوح و د واتی بخرید ـ او را گفتنـــد این از بهـــر چــه خـــر یــد ی ـ گفت ـ طفلی را که پنج روزه زایند ســـه روزه مکتبـــی شــود ـ
_________________________________




مـــرد ی نــزد بقــا لــی آمــد و گفت ـ پیاز هم د ه تــا د هـــان بــد ان خـــو شبــوی ســازم ـ بقــال گفت ـ مگـــر گوی خـــورد ه باشی که خـــواهی با پیاز ش خــو شبــوی ســا زی ـ
_________________________________




مـــرد ی دعوای خــد ائی کـــرد شهر یــار وقت بــه حبسش فـــرمان د اد ـ مــرد ی بـــر او بگــــذ شت و گفت ـ آ یـــآ خـــد ا د ر ز نــد ان باشــد ـ گفت ـ خـــد ا همـــه جــا بـا شـــد
_________________________________




عــربی را پر سید ند کــه چــونی ـ گفت ـ نه چنانکه خـــد ای تعالی خــواهد و نـــه چنـــا نکه شیطـان خـــواهــد و نه آ نگــونه کــه خــود خــواهم ـ گفتنــد ـ چگو نه ـ گفت زیــرا خــد ای تعالی خـــواهــد که من عــا بــد ی با شم و چنان نیم و شیطانم کـــا فــری خــواهــد و آ ن چنــان نیــم و خــود خـــو اهم کــه شــاد و صــا حب روزی و توانگــر باشم و چنا ن نـیــز نیستم ـ
_________________________________




مــرد ی زرد شتی بمرد و قرضی بر عهد ه او بما نــد ـ پس مرد ی پسر او را گفت ــ خـــا نـــه ات را بفروش و قر ضهای را که به گـــرد ن پــد ر ت بود بپرد از ـ گفت ـــ اگــر چنا ن کنم پد ر م به بهشت شود ـ گفت ـ نــی ـ گفت پس بگذ ار او د ر آ تش باشد و من د ر خانه خود به آرامش ـ
_________________________________




مــــرد ی با خشم خویش نزد حاکم آمـــد و خواست تا سخنی گوید که ناگهان باد ی از او بجست ـ پس روی به قفای خــود کرده و گفت ــ آیا تــو میگوئی یا من بگو ئیم ـ
_________________________________




شخصی به مزاری رسید ـ گــوری سخت د راز بد ید ـ پر سید این گور کیست ـ گفتند ـ از ان علمد ار رسول است ـ گفت ـ مگر با علمش د ر گور کرد ه اند ـ
_________________________________




شخصی دعوای خـــد ائی می کرد ـ او را پیش خلیفه برد ند ـ او را گفت ــ پارسال یکی اینجا د عوای پیغمبری می کرد او را بکشتند ـ گفت ـ نیک کرد ه اند که او را من نفر ستاد ه بو دم
_________________________________




پد ر حجی د و ماهی بزرگ بد م داد که بفروشد ـ او د ر کوچه ها میگرد انید ـ بر د ر خانه ای رسید زنی خوب صورت او را د ید گفت که یک ماهی به من بد ه تا ترا کو ـ ـ بد هم حجی ما هی بد اد و کو ـ ـ بستد خوشش آمـــد ما هی د یگر بد اد و ـ ـ ـ د یگر بکرد پس بر د ر خانه نشست گفت ــ قد ری آب می خواهم آن زن کوزه بد و د اد و بخورد و کوزه بر زمین زد و بشکست ـ نا گاه شوهرش را از د ور بد ید د ر گریه افتاد ـ مرد پر سید که چرا گریه می کنی ـ گفت ـــ تشنه بود م از این خانه آب خواستم کوزه از د ستم بیفتاد و بشکست ـ د و ماهی د اشتم خاتون به گرو کوزه بر د اشته است و من از ترس پد ر به خانه نم یارم رفت ـ مرد با زن عتاب کرد که کوزه چه قد ر د ارد ـ ماهی ها بگرفت و به حجی د اد تا به سلامت روان شد _________________________________




مولا نا قطب الد ین به راهی میگذ شت ـ شیخ سعد ی را د ید که شاشه کرد ه و ک ـ ـ د یوار می مالید تا استبراء کند ـ گفت ـ ای شیخ چرا د یوار مرد م سوراخ میکنی ـ گفت ـ قطب ایمن باش که بد ان سختی نیست که تو د ید ه ای ـ
_________________________________




شخصی د ر د هلیز خا نه زن خود را می گا ـ ـ و زن سیلی نرم د ر گردن شوهر میزد ـ درویش سوال کرد ـ زن گفت ـ خیرت باد ـ گفت ـ شما د ر این خانه چیزی می خور ید ـ زن گفت ــ مــن ک ـ ـ می خورم و شوهرم سلی ـ گفت ـ من رفتم این نعمت بد ین خاند ان ارزانی باد ـ
_________________________________




فصادی رگ خاتونی بگشاد ـ خاتون هر چه می پر سید می گفت ـ از پیری خون است ـ چون نیشتر بد و رسید باد ی از وی جد ا شد ـ گفت ـ ای استاد این نیز از پیری خون با شد ـ گفت ـ نه خاتون از فراخی کو ـ ـ باشد ـ
_________________________________




شخصی با سپری بزرگ به جنگ ملاحده رفته بود ـ از قلعه سنگی بر سرش زدند و سرش بشکست ـ برنجید و گفت ـــ ای مردک کوری ـ سپر بدین بزرگی نمی بینی و سنگ بر سر من میزنی ـ
_________________________________




شخصی را پسر در چاه افتاد ـ گفت ـــ جان بابا جائی مرو تا من بروم رسمان بیاورم و تو را بیرون بکشم ـ
_________________________________




موذنی بانگ می گفت و می دوید ـ پرسیدن که چرا می دوی ـ گفت ـــ می گویند که آواز تو از دور خوش است می دوم تا آواز خود بشنوم ـ
_________________________________




سلطان محمود پیری ضعیف را دید که پشتواره ای خار می کشد ـ بر او رحمش آمد گفت ـــ ای پیر دو سه دینار زر می خواهی یا دراز گوش یا دو سه گوسفند یا باغی که به تو دهم تا از این زحمت خلاصی یابی ـ پیر گفت ــــ زر بده تا در میان بندم و بر دراز گوش بنشینم و گوسفندان در پیش گیرم و به باغ روم و به دولت تو در باقی عمر آنجا بیاسایم ـ سلطان را خوش آمد و فرمود چنان کردند ـ
_________________________________




شخصی از مولانا عضد الدین پرسید که چونست که در زمان خلفا مردم دعوای خدائی و پیغمبری بسیار می کردند و اکنون نمی کنند ـ گفت ـــ مردم این روزگار را چندان ظلم و گرسنگی افتاده است که نه از خدایشان به یاد می آید و نی از پیغامبر ـ
_________________________________




جمعی وردکی به جنگ ملاحده رفته بودند ـ در بزگشتن هریک سر ملحدی بر چوب کرده می آوردند ـ یکی پائی بر چوب می آورد ـ پرسیدند این را کی کشت ـ گفت ـــ من ـ گفتند ـــ چرا سرش نیاوردی ـ گفت ـــ تا من برسیدم سرش برده بودند ـ
_________________________________




وردکی پای راست بر رکاب نهاد و سوار شد ـ رویش از کفل اسب بود او را گفتند ـ باژگونه بر اسب بنشسته ای ـ گفت ـــ من باژگونه ننشسته ام اسب چپ بوده است ـ
_________________________________




زنی و پسرش در صحرا به دست ترکی افتادند هر دو را بکر ـ ـ ـ و برفت ـ مادر از پسر پرسید که اگر ترک را ببینی بشناسی ـ گفت ـ د ر زمان کر ـ ـ ـ رویش از طرف تو بود تو او را زود تر بشناسی ـ
_________________________________




شخصی مولانا عضد الدین را گفت ـــ اهل خانه من نادیده به دعای تو مشغولند ـ گفت چرا نادیده ـ شاید دیده باشند ـ
_________________________________




ترک پسری در راهی می رفت و این می خواند ـ مست شبانه بودم و افتاده بی خبر ـ غلامباره ای بشنید و گفت ـ آه آن زمان من بد بخت گردن شکسته کجا بودم